Văn hóa dân tộc

Xưa kia, trong những cánh rừng bạt ngàn của cao nguyên Đắk Lắk có rất nhiều đàn voi rừng sinh sống. Voi gắn liền với những câu chuyện cổ, với văn hóa, nghệ thuật, tín ngưỡng, luật tục, lễ hội và biểu trưng cho vẻ đẹp, sự giàu có, ấm no của buôn làng.

Đối với người M’nông sinh sống ven hồ Lắk, thuyền độc mộc không chỉ là phương tiện đi lại và mưu sinh mà còn là biểu tượng khẳng định sự giàu có, vị thế trong buôn làng. Trước đây, một chiếc thuyền độc mộc có giá trị quy đổi bằng một con trâu, do vậy những gia đình khá giả thường sở hữu từ một đến hai chiếc thuyền trở lên.

Trong khuôn khổ các hoạt động của Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025, sáng ngày 11/3/2025, tại nhà ông Y Vinh Êung (Buôn Lê, Liên Sơn, huyện Lắk) đã diễn ra Nghi lễ cúng sức khỏe cho voi.

Lễ mừng thọ là một nghi thức quan trọng của người M’nông ở huyện Lắk, là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và cầu chúc sức khỏe, bình an cho ông bà, cha mẹ; thể hiện sự kính trọng đối với người cao tuổi, những người có công trong việc giữ gìn phong tục, tập quán và truyền dạy kinh nghiệm sống cho các thế hệ.

K’pan (ghế dài) được làm bằng cách khoét, đẽo từ một thân gỗ dài, nguyên khối, chân và mặt ghế liền nhau, mang hình dáng cong như con thuyền. Đối với người Êđê, K’pan không chỉ là biểu tượng cho sự giàu có, quyền thế, thể hiện tính đoàn kết cộng đồng mà còn mang ý nghĩa tâm linh, là nơi dành cho các nghệ nhân ngồi đánh chiêng, truyền tải những thông điệp của con người tới các thần linh.

Người Mnông Gar sinh sống chủ yếu ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk. Kinh tế nương rẫy đóng vai trò quan trọng, lúa làm ra không chỉ phục vụ cho đời sống mà còn để ủ rượu cần dùng trong các nghi lễ và đón tiếp khách quý, lúa dư thừa có thể trao đổi hàng hóa, trang sức, vật dụng trong gia đình, chính vì lẽ đó, người Mnông Gar xưa kia có rất nhiều nghi lễ cúng thần lúa.

Người Xơ đăng cư trú chủ yếu ở tỉnh Kon Tum và một số vùng lân cận thuộc miền núi của Quảng Nam, Quảng Ngãi. Từ sau năm 1972, có rất nhiều người Xơ đăng đến Đắk Lắk sinh sống. Theo số liệu thống kê năm 2019, người Xơ đăng có dân số khoảng 9.818 người, tập trung tại các huyện: Krông Pắc, Cư Mgar, Ea Kar và thị xã Buôn Hồ.

Chiếc trống H’gơr (Trống cái) của người Ê đê, được làm từ một thân cây gỗ tự nhiên, với hai mặt phủ bằng da trâu. Trống được đặt cố định trên ghế K’pan trong gian khách của ngôi nhà sàn dài và thường sử dụng kết hợp với dàn chiêng.