Văn hóa dân tộc

Vào một ngày cuối năm 2014, Bảo tàng Đắk Lắk đã tiếp nhận hiện vật của bà Ma Thị Mải, dân tộc H’Mông Hoa ở xã Cư San, huyện M’Drắk. Đó là một chiếc váy may từ năm 1964, được chủ hiện vật rất trân trọng và cất giữ như một kỷ vật gợi nhớ về quê hương cũ.

Người Ê đê có hai hệ thống nghi lễ đó là Nghi lễ vòng đời và Nghi lễ nông nghiệp, trong một năm họ thường tổ chức nhiều lễ cúng: Cúng bến nước, cúng cầu mưa, cúng sức khỏe,… tất cả các lễ cúng đều không thể thiếu mtĭl, êlŭ hrah (chén, tô đựng lễ vật). Tùy theo kích thước, người ta sẽ dùng các mtĭl, êlŭ đựng thịt cúng, máu con vật hiến sinh hay rượu cần để dâng lên các vị thần linh.

Là người đại diện, tiêu biểu cho cộng đồng, buôn làng, hình ảnh người Tù trưởng luôn là cảm hứng bất tận trong các câu truyện cổ, sử thi của người Ê đê.

Lễ cưới của người Mnông Prâng là một hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian mang đậm bản sắc riêng biệt.

Xơ Đăng là tộc người thiểu số gồm 5 nhóm địa phương chính: Xơ Teng, Tơ Đrá, Mơ Nâm, Ca Dong và Hà Lăng; cư trú tập trung ở các huyện Đắk Tô, Sa Thầy, Đắk Glây, Kon Plông, Ngọc Hồi, Đắk Hà (tỉnh Kon Tum), huyện Sơn Hà (tỉnh Quảng Ngãi), huyện Bắc Trà My, Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam), huyện Cư M’gar, Krông Pắk (tỉnh Đắk Lắk). Trong quá trình hình thành và phát triển, người Xơ Đăng còn bảo lưu được các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó có nét đẹp trên những bộ trang phục truyền thống.

Trong xã hội cổ truyền của người Êđê, nhà dài là một công trình văn hóa độc đáo. Nó là sản phẩm tiêu biểu của tổ chức công xã thị tộc nhằm thích ứng với môi trường thiên nhiên, tránh thiên tai, thú dữ và bảo vệ sự sống của các thành viên trong cộng đồng, đồng thời cũng là nơi sinh hoạt văn hóa của đồng bào.

Trong hệ thống các lễ nghi theo nông lịch của người Tây Nguyên nói chung, người Êđê nói riêng, lễ cúng lúa giống là lần cúng thứ nhất nhưng cũng là giai đoạn thứ hai trong vòng đời cây lúa, sau lần đầu tiên cúng rẫy để chuẩn bị đất đai cho vụ mùa mới.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, khơi dậy phong trào học và sử dụng cồng chiêng cho thế hệ trẻ, các lớp truyền dạy cồng chiêng cho học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số (DTTS) đã được đưa vào trường học, giúp các em có cơ hội tiếp xúc với cồng chiêng, qua đó hướng đến những giá trị cội nguồn.