Vào ngày 01/12/1945 (nhằm ngày 27/10 năm Ất Dậu), thực dân Pháp đánh vào thị xã Buôn Ma Thuột, bắt đầu cho cuộc tái chiếm Đắk Lắk. Cuộc chiến đấu bất ngờ, không được chuẩn bị trước của quân và dân Đắk Lắk đã diễn ra trên khắp mọi ngả đường, tuyến phố. Bằng mọi phương tiện, vũ khí có trong tay, quân và dân ta đã ngoan cường chiến đấu chặn bước tiến của địch. Nhiều chiến sĩ dân quân, tự vệ, đồng bào và hơn 100 chiến sĩ Nam tiến đã hy sinh. Khâm phục trước tấm gương anh dũng, bảo vệ quê hương của các chiến sĩ Nam tiến và thương tiếc đồng bào tử nạn, Nhân dân làng Lạc Giao đã lấy ngày 27/10 âm lịch hằng năm làm Ngày tưởng niệm các chiến sĩ hy sinh và đồng bào tử nạn. 

Sự kiện ngày 01/12/1945 tại Đắk Lắk một lần nữa tô thắm thêm trang sử truyền thống của dân tộc trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Sự hy sinh của các chiến sĩ không chỉ góp phần vào sự nghiệp chung của dân tộc mà còn để lại những bài học xương máu về lòng yêu nước, tình đoàn kết, ý thức cảnh giác trước những âm mưu của các thế lực thù địch. Với mong muốn tôn vinh, thể hiện tấm lòng tri ân của người dân Đắk Lắk đối với những người con ưu tú của Tổ quốc, Đài tưởng niệm các chiến sĩ Nam tiến được xây dựng ngay tại địa điểm mà các chiến sĩ đã hy sinh, trên đài có khắc dòng chữ: “ĐỜI ĐỜI TƯỞNG NHỚ TRÊN 100 CHIẾN SỸ NAM TIẾN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM ĐÃ ANH DŨNG HY SINH TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP”.  

Đài tưởng niệm các chiến sỹ Nam Tiến chứa đựng nhiều giá trị lịch sử sâu sắc, khẳng định cho tình đoàn kết, gắn bó, thủy chung, đồng lòng giữ gìn nền độc lập tự do của dân tộc, mãi mãi là tấm gương sáng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng và đạo lý uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ hôm nay và mai sau tiếp bước noi theo. Trong dòng chảy liên tục của lịch sử, Đài tưởng niệm như một minh chứng sống động và hùng hồn cho một thời kỳ đầy gian nan, tàn khốc nhưng vô cùng anh dũng, vẻ vang của nhân dân Đắk Lắk nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.

Học sinh dâng hương, tham quan, học tập tại Di tích lịch sử quốc gia Đình Lạc Giao và Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm các chiến sĩ Nam tiến 

Năm nay, Lễ tưởng niệm các chiến sĩ Nam tiến hy sinh và đồng bào làng Lạc Giao tử nạn năm 1945 được tổ chức từ chiều ngày 08/12 đến ngày 09/12/2023 (nhằm ngày 26/10 đến ngày 27/10 năm Quý Mão), trong đó: Tổ chức rước linh và cầu siêu vào chiều ngày 08/12/2023 tại Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm các chiến sĩ Nam tiến tại Buôn Ma Thuột (số 05 đường Lê Duẩn, thành phố Buôn Ma Thuột) và Khu Mộ tập thể tại Nghĩa trang Phan Bội Châu, thành phố Buôn Ma Thuột; Lễ tưởng niệm diễn ra vào sáng ngày 09/12/2023 tại Di tích lịch sử quốc gia đình Lạc Giao, số 67 đường Phan Bội Châu, thành phố Buôn Ma Thuột.

Lễ tưởng niệm là một hoạt động có ý nghĩa, mang đậm nét văn hóa của dân tộc Việt Nam, thể hiện sự tri ân, tôn kính và lòng biết ơn sâu sắc đối với công lao to lớn của các chiến sĩ và đồng bào đã anh dũng hy sinh tại Buôn Ma Thuột năm 1945. Qua đó, giáo dục lòng yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”; nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn xã hội, nhất là thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.