Bảo tàng Đắk Lắk hiện đang lưu giữ, trưng bày và bảo quản trên 10.000 hiện vật, được kiểm kê khoa học, gồm nhiều chất liệu như: Giấy, ảnh, vải, mộc, kim loại, gốm, sành, sứ, hội họa… và 18 bộ sưu tập hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa; 01 bộ sưu tập “Mũi khoan đá Thác Hai” đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia theo Quyết định số 73/QĐ-TTg, ngày 18/01/2024. 

Với đặc điểm khí hậu của Đắk Lắk gồm 2 mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô, do đó để theo dõi, kiểm soát, ngăn ngừa các sự cố về môi trường trong kho bảo quản song song với công tác trưng bày, giáo dục và truyền thông các di sản văn hóa của địa phương, Bảo tàng Đắk Lắk đặc biệt quan tâm và chú trọng đầu tư tới công tác bảo quản, ưu tiên đặc biệt đến bảo quản phòng ngừa, tạo môi trường tốt nhất cho hiện vật và các bộ sưu tập hiện vật, kiểm soát bức xạ ánh sáng và bức xạ tia cực tím, kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ, các vi sinh vật, bụi và ô nhiễm môi trường giúp ngăn chặn các hiện vật khỏi sự hư hại, phân hủy. Trong các hoạt động, đảm bảo hiện vật được cầm nắm, di chuyển, cất giữ, trưng bày và sử dụng đúng cách nhằm kéo dài tuổi thọ, bảo vệ hiện vật ở hiện tại và trong tương lai. Bảo tàng Đắk Lắk đã đồng loạt triển khai, thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau:

- Đảm bảo các hiện vật được phân loại và sắp xếp khoa học theo chất liệu và vị trí kho bảo quản; sử dụng các tấm phủ bằng vải cotton; hộp không axit làm lớp đệm chống bụi bẩn, ánh sáng xâm nhập lên bề mặt hiện vật, những tấm phủ đó cũng như phần đệm chống lại sự dao động của môi trường; làm sạch môi trường kho bảo quản cũng như hiện vật định kỳ 2 lần/tháng; trang bị đồ “bảo hộ” cho cán bộ làm công tác bảo quản và nhân viên bảo tàng khi làm việc với hiện vật.  

-  Sử dụng giá đỡ, tủ, bục bằng những chất liệu đảm bảo, có kết cấu chắc chắn, thông thoáng, phù hợp với đặc điểm của từng loại hiện vật, có cửa và màng để chắn bụi; giúp hỗ trợ và bảo vệ hiện vật, giảm những áp lực về mặt vật lý, phòng tránh các nguyên nhân gây hư hỏng hiện vật, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận hiện vật; sử dụng các vật liệu đóng gói, lót, đệm hiện vật với các chất liệu phù hợp như: vải cotton, xốp PE foam dạng tấm, cuộn, màng polyester; bề rộng của lối đi giữa các giá kệ khoảng từ 70 đến 100cm tạo không gian đủ rộng khi di chuyển hiện vật.  

- Hệ thống chiếu sáng trong kho là đèn LED, loại đèn có hiệu suất phát sáng cao, ít tỏa nhiệt, không phát ra tia cực tím gây hại cho hiện vật, hệ thống đèn chỉ được bật khi cần thiết.  

- Độ ẩm tương đối và nhiệt độ là hai yếu tố của môi trường ảnh hưởng và gây nguy hại tới các bộ sưu tập. Các thái cực của nhiệt độ và độ ẩm tương đối và sự dao động nhanh của chúng dẫn tới một loạt vấn đề. Nguy cơ hư hại về mặt vật lý, như là cong vênh, rạn, nứt, vỡ, sự hư hại về mặt hóa học và côn trùng hoặc nấm mốc tấn công được tăng lên nhiều lần khi nhiệt độ và độ ẩm tương đối quá cao hay quá thấp, đồ kim loại bị ăn mòn, đồ nhuộm và đồ dệt bạc màu và bị phân huỷ nhanh hơn, các chất liệu hữu cơ như gỗ, da phình ra và thay đổi hình dạng, các loại keo dính chảy ra. Để tạo được môi trường có các tham số không khí về nhiệt độ, độ ẩm ổn định bằng phương pháp sử dụng máy hút ẩm công nghiệp hoạt động 24/24, được cài đặt độ ẩm ổn định 55%; Sử dụng hệ thống giám sát môi trường không dây trong kho bảo quản thông qua thiết bị nhiệt ẩm kế tự ghi TR-72WB giúp giám sát và phân tích điều kiện môi trường bảo quản hiện vật trong bảo tàng với những tính năng sau:

+ Sử dụng cảm biến không dây;  

+ Cảm biến đo nhiệt độ và độ ẩm

+ Dữ liệu nhiệt độ, độ ẩm được lưu trữ dưới dạng biểu đồ (PDF), bảng (EXCEL)

+ Theo dõi tất cả cảm biến trên giao diện App dễ dàng bất kỳ nơi đâu

+ Cài đặt để cảnh báo qua SMS/Email khi nhiệt độ, độ ẩm vượt ngưỡng

+ Dữ liệu được lưu trữ trên Cloud trong vòng 2 năm

+ Hoạt động tự động và không cần người để kiểm soát các điều kiện và lưu trữ dữ liệu.

Máy hút ẩm công nghiệp: Với đặc trưng thời tiết nóng ẩm quanh năm tại Việt Nam, máy hút ẩm hiện đang là thiết bị đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau để kiểm soát ẩm trong quá trình sản xuất và bảo quản. Vì có khả năng cài đặt và duy trì mức ẩm tiêu chuẩn để kiểm soát ẩm cho tài liệu lưu trữ nên máy hút ẩm hoàn toàn thích hợp để sử dụng trong kho lưu trữ. Việc sử dụng máy hút ẩm trong kho bảo quản bảo tàng giúp kiểm soát, ngăn ngừa tình trạng độ ẩm cao gây ra tình trạng ẩm thấp trong không gian kho bảo quản; bảo vệ, ngăn ngừa hiện vật không bị ẩm mốc, vi khuẩn gây hại trong giai đoạn mưa ẩm kéo dài.

Với điều kiện khí hậu đặc trưng của địa phương, tuy có sự chênh lệch về nhiệt độ, độ ẩm giữa các mùa nhưng Bảo tàng Đắk Lắk bước đầu đã kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm tương đối ổn định, tạo môi trường sạch, không có côn trùng nấm mốc gây hại.

Đối với mỗi bảo tàng, việc thực hiện tốt công tác bảo quản phòng ngừa là vô cùng quan trọng, đòi hỏi trách nhiệm của cả tập thể đơn vị, là quá trình hoạt động thường xuyên nhằm ngăn chặn, làm chậm sự xuống cấp, giảm nguy cơ hư hại, duy trì tính nguyên vẹn của hiện vật, giúp tiết kiệm nguồn kinh phí rất lớn cho đơn vị.

Trong thời gian tới, để công tác bảo quản phòng ngừa tại Bảo tàng Đắk Lắk ngày càng được nâng cao và triển khai một cách toàn diện ở cả hệ thống di tích và bảo tàng, đội ngũ cán bộ làm công tác bảo quản tiếp tục tự nghiên cứu, học tập và triển khai các phương pháp mới để áp dụng vào hoạt động bảo quản, nhằm khống chế tốt nhất các tác nhân gây hư hại đối với hiện vật.