Mục tiêu chiến lược bảo tồn vĩnh viễn và tiếp cận không giới hạn

Mục tiêu cốt lõi của việc số hóa là tạo ra bản sao kỹ thuật số vĩnh viễn, giảm thiểu nguy cơ hư hại cho hiện vật gốc do tác động của thời gian và môi trường. Đồng thời, số hóa hiện vật phá bỏ rào cản về không gian và thời gian, cho phép công chúng tham quan và tìm hiểu di sản mọi lúc, mọi nơi. Hơn thế nữa, nền tảng dữ liệu số này còn là cơ sở để phát triển các trải nghiệm tương tác đột phá như triển lãm ảo, ứng dụng thực tế ảo (VR/AR), từ đó nâng cao giá trị giáo dục và trải nghiệm văn hóa.

Trải nghiệm thực tế ảo (VR) thông qua trưng bày 3D

Khách tham quan trải nghiệm công nghệ thực tế ảo 

Tương tác hiện vật 3D trên web

Tra cứu Sơ đồ tham quan tại kios tra cứu thông tin

Hiện đại hóa công tác quản lý hồ sơ hiện vật và số hóa hiện vật

Trong nỗ lực hiện đại hóa công tác quản lý và phát huy giá trị di sản, Bảo tàng Đắk Lắk đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc số hóa hồ sơ và hiện vật. Cụ thể, năm 2025 công tác kiểm kê bước đầu đã hoàn thành với 505 hiện vật được rà soát chi tiết, kèm theo việc chụp và chỉnh sửa chất lượng 505 hình ảnh phục vụ lưu trữ. Đặc biệt, hệ thống quản lý đã được cập nhật thêm 676 phiếu dữ liệu vào phần mềm chuyên dụng, tạo nền tảng vững chắc cho công tác nghiên cứu và tra cứu.

Về số hóa, tổng cộng 235 hồ sơ hiện vật và 430 hiện vật giấy đã được scan, lưu trữ dưới dạng file chất lượng cao. Đáng chú ý, 04 bức tranh tại Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột và 40 hiện vật tiêu biểu của Bảo tàng cũng đã được số hóa thành công. Những kết quả này không chỉ giúp đơn vị nâng cao khả năng lưu trữ, bảo quản khoa học mà còn mở đường cho việc ứng dụng công nghệ số vào trưng bày, đưa giá trị văn hóa, lịch sử đến gần hơn với công chúng.

Bên cạnh đó, Bảo tàng Đắk Lắk tiến hành nhập dữ liệu của các di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh, cấp quốc gia vào phần mềm quản lý hiện vật của đơn vị và phần mềm quản lý của Cục Di sản, góp phần đồng bộ hóa dữ liệu di sản trên phạm vi rộng.

Phát triển nội dung số đa dạng và tương tác

Kho dữ liệu của Bảo tàng Đắk Lắk được xây dựng phong phú bởi các nội dung đa phương tiện, trong đó có 27 video về văn hóa dân tộc, đa dạng sinh học và lịch sử, được số hóa và trình chiếu thường xuyên tại khu vực trưng bày của bảo tàng.

Khách tham quan tìm hiểu thông tin qua video trình chiếu tại khu vực trưng bày của Bảo tàng Đắk Lắk

Nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ và mở rộng kênh truyền thông, năm 2025 đơn vị đã tích cực triển khai sản xuất một loạt các sản phẩm nội dung số, sử dụng các nền tảng và công nghệ hiện đại để quảng bá di sản văn hóa, lịch sử địa phương và các sự kiện lớn của đất nước.

Sản xuất nội dung đa dạng trên nền tảng Vbee và Spotify

Hoạt động số hóa được đẩy mạnh với tổng số 06 video clip được thực hiện qua ứng dụng chuyển văn bản thành giọng nói (Vbee). Các video này tập trung vào các chủ đề lịch sử, văn hóa mang tính giáo dục và bảo tồn như: “Hành trình đến với các di tích lịch sử tại thành phố Buôn Ma Thuột phần 2”; “Di tích lịch sử Quốc gia Đình Lạc Giao”; “Sưu tập mũi khoan đá Thác Hai” - Bảo vật quốc gia đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk; “Gùi góp gạo trong tang ma của người Mnông”; “Giỗ tổ Hùng Vương”; “Lễ Tế Thu”... Song song đó, nền tảng Spotify cũng được tận dụng để tạo ra 02 video clip/file MP3 chuyên sâu về lịch sử cách mạng, bao gồm: “Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột”; “Đồng chí Chu Huệ, Cựu tù chính trị Nhà đày Buôn Ma Thuột - Người chiến sĩ bất khuất kiên trung”.

Đẩy mạnh số hóa, sẵn sàng cho các dịp lễ lớn: Đón chào chuỗi sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước trong năm 2025, Bảo tàng Đắk Lắk đã khẩn trương hoàn thành những nội dung số chất lượng cao, sẵn sàng phục vụ công chúng. Đặc biệt, hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám (19/8) và Quốc khánh (02/9), đơn vị đã xây dựng 05 video clip giới thiệu chương trình trải nghiệm với chủ đề “Âm vang của núi rừng” mang đến góc nhìn độc đáo cho khách tham quan. Song song đó, 25 video clip phục vụ triển lãm “Đắk Lắk 80 năm hình thành và phát triển cùng đất nước” với thông điệp “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” cũng đã hoàn tất để trưng bày tại Hà Nội. Những sản phẩm số này không chỉ làm giàu thêm kho tàng thông tin mà còn góp phần lan tỏa mạnh mẽ giá trị di sản và lịch sử đến công chúng cả nước.

Ứng dụng AI trong giáo dục: Năm 2025, Bảo tàng Đắk Lắk triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra 05 video clip tiếng Anh, nhằm kết nối di sản với học sinh thông qua ngôn ngữ. Các chủ đề xoay quanh di sản địa phương và Bảo vật quốc gia “Sưu tập mũi khoan đá Thác Hai”, cùng với một bài giảng điện tử về loài Voi dành cho cấp mầm non.

Mở rộng giáo dục di sản qua hình thức trực tuyến

Bên cạnh việc phát triển nội dung nội bộ, Bảo tàng Đắk Lắk đã tích cực hợp tác với Bảo tàng Lịch sử quốc gia tổ chức 14 buổi giảng trực tuyến với 06 chủ đề chuyên sâu, từ kiến trúc Nhà dài của người Êđê, Không gian Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Nghề thuần dưỡng voi rừng, đến các chuyên đề lịch sử về Chiến dịch Tây Nguyên và Nhà đày Buôn Ma Thuột. Chương trình này đã thu hút 424 em học sinh từ nhiều tỉnh thành tham gia, minh chứng cho sức lan tỏa mạnh mẽ của di sản khi được truyền tải qua nền tảng số.

Việc xây dựng kho dữ liệu số không chỉ là thành tựu về mặt công nghệ, mà còn là bước ngoặt quan trọng trong cách Bảo tàng Đắk Lắk thực hiện sứ mệnh của mình. Kho dữ liệu này đang dần trở thành cầu nối vững chắc, đưa các giá trị di sản văn hóa đến gần hơn với công chúng trong kỷ nguyên số.