MÙA SĂN BẮN CỦA NGƯỜI Ê ĐÊ

Xưa kia săn bắn, hái lượm chiếm vị trí quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội của người Êđê. Đồng bào thường đi lấy rau rừng, mật ong, hoa quả, tre gỗ để làm nhà và dụng cụ sinh hoạt trong gia đình. Săn bắn chim, thú cũng đem lại một số lượng thực phẩm đáng kể.

Sau những trận mưa đầu mùa, chim, thú thường ra kiếm mồi, lúc này con người thường đi săn để cải thiện bữa ăn. Mùa săn kéo dài gần hết mùa khô, chủ yếu từ tháng 2 đến tháng 4 hàng năm. Vũ khí được sử dụng khi đi săn đó là nỏ (tên tẩm thuốc độc) và lao; săn bằng nỏ thường có hiệu quả hơn phóng lao.

Với mong muốn khi đi săn sẽ thu được kết quả, người Êđê tiến hành Lễ cúng nỏ trước lúc ra đi. Nỏ và tên đặt trên mâm, hướng về phía đông, bên cạnh là 1 ché rượu và 1 con gà luộc. Thầy cúng ngồi gần nỏ, bên bức vách phía đông, cầm chén đồng đựng máu gà pha rượu, cầu thần núi, sông, tiếp đến là nhỏ 1 giọt rượu thiêng vào đầu nỏ.

Người Ê đê thường có nhiều cách săn bắn. Săn tập thể do người đứng đầu nhóm chỉ huy. Người ta chỉ săn đêm khi có đèn săn, thường tổ chức vây khu vực chắc chắn có thú, bố trí người lùa 3 phía để 1 phía chặn đầu, đón lỏng, bắn nỏ - đây là lối săn vây. Còn cách săn đuổi thì có 1 tốp người đuổi thú, gõ mõ, đập dao, kêu la ầm ĩ, làm cho thú hoảng hốt chạy theo lối đã định và cũng có tốp đón, bắn nỏ. Thời xưa còn có cách săn nữa là đốt lửa 1 khu rừng nhỏ, lùa thú ra khu vực bìa rừng có người săn phục sẵn, nhưng lối này ít dùng vì hiệu quả không lớn và dễ gây cháy rừng.

Đi săn hồi hộp nhất là lúc dồn con mồi, nhưng thú vị nhất là lúc bắt được mồi vì chỉ lúc ấy cuộc săn mới kết thúc.

Phân chia thú rừng: người bắn trúng con mồi được phần lớn nhất: đầu, thân, bộ lòng (tim, gan, phổi...), những người khác được chia phần bằng nhau. Riêng người bắn trúng cũng được một xuất chung này và khi đem phần về phải làm lễ tạ thần Krainam ở nhà.

Ngoài săn, người ta còn đánh bẫy, vừa được thịt ăn, vừa là một cách bảo vệ hoa màu trên nương rẫy. Ngày nay người dân đã trồng trọt, chăn nuôi tại nhà và do diện tích rừng ngày càng bị thu hẹp, số lượng động thực vật cũng giảm dần nên việc săn bắt, hái lượm hầu như không còn nữa.


Phòng truyền thông